Choroba a zdolność do pracy. Długotrwałe choroby i niepełnosprawność według prawa pracy.

Co zrobić jeśli zachorujesz na długotrwałą chorobę a mimo, to chcesz dalej kontynuować pracę? Jakie obowiązki ma pracodawca wobec  pracowników z chorobą?

Zdrowie jest niezbędne do prowadzenia szczęśliwego życia. Nikt nie chce być chory, szczególnie kiedy choroba jest przeszkodą w stabilnej pracy.

Rzeczywistość jest niestety bezlitosna i wielu z nas w jakimś momencie swojego życia nie będzie mógł stawić się do pracy ze względu na chorobę. Niektóre choroby są krótkotrwałe aczkolwiek mogą również nas spotakać choroby długotrwałe lub nawet nieuleczalne.

131 milionów dni były stracone ze względu na nieobecnośc w pracy z powodu choroby w UK w 2013 roku (dane zgodne z Office National Statistics, Full Report: Sickness Anscence in the Labour Market, February 2014). Zazwyczaj powodem nieobecności były: bóle pleców i karku, kaszel i przeziębienia, stres, niepokój i depresja. Dużo większe problemy pojawiają się kiedy pracownik jest chory przez długi okres lub choroba jest zdiagnozowana jako nieuleczalna.  Dobrą wiadomością jest, że z pewnymi udogodnieniami pracownik może kontynuować pracę i zarabiać pieniądze. Długotrwała choroba może klasyfikować pracownika jako osobę niepełnosprawną i wtedy pracodawca ma obowiązek wprowadzić tzw. ‘rozsądne modyfikacje’. (‘resonable adjustments’).

Bardzo często pracownicy cierpiący na długoterminowe choroby nie zdają sobie sprawy, że mogą być zakwalifikowane jako osoby niepełnosprawne. Również pracownicy mogą czuć się jako ‘gorsi’ lub nie chcą przyjąć do wiadomości, że są teraz niepełnosprawni.

Wiele osób uważa, że niepełnosprawność musi być widoczna i bardzo poważna jak np. niezdolność chodzenia, utrata ręki lub nogi, poważne zaburzenia słuchu lub wzroku.

W angielskim prawie pracy nie zawsze ‘niepełnosprawność’ oznacza tak poważne choroby.

Kto jest traktowany jako osoba niepełnosprawna według prawa pracy w UK? Definicję tą reguluje ustawa  z 2010 roku o równouprawnieniu, której pełna nazwa brzmi ‘Equality Act 2010’.

Według tej ustawy osoba niepełnosprawna to osoba, która spełnia następujące warunki:

• Osoba ta ma fizyczne lub psychiczne zaburzenie zdrowia i
• To zaburzenie zdrowia ma znaczący i długotrwały ujemny wpływ na zdolność tej osoby na prowadzenie normalnych codziennych życiowych aktywności

Sa tu cztery elementy składające się na tą definicję:

• Fizyczne lub psychiczne zaburzenie zdrowia
• Znaczące zaburzenie zdrowia
• Długotrwałe i
• Normalne codzienne prowadzenie życiowych aktywności

Fizyczne lub psychiczne zaburzenie zdrowa – zazwyczaj zaistniałe symptomy fizyczne lub psychiczne mogą stanowić o niepełnosprawności i nie jest wymagane aby choroba była rozpoznana medycznie i była w wykazie chorób organicznych.

Znaczące zaburzenie zdrowia – oznacza więcej niż tylko drobne lub trywialne zaburzenie. To jest do rostrzygnięcia jako fakt w każdym osobnym przypadku.

Dlugotrwałe – choroba jest długotrwała jeśli

• Trwa co najmniej lub jest bardzo prawdopodobne, że będzie trwać co najmniej 12 miesięcy lub więcej; lub
• Jest prawdopodobne, że choroba będzie trwać do końca życia

Normalne codzienne prowadzenie życiowych aktywności – oznacza to nie tylko aktywności w pracy ale również poza pracą.

Dla przykładu zaprezentuję jak to działa na przykładzie pracownika o imieniu Adam, który cierpi na problemy z plecami i niedawno miał operację w szpitalu związaną z jego dolegliwościami. Adam jest zatrudniony jako pracownik magazynu i jego pracą jest zbieranie zamówień według listy. Musi podnosić pudełka o wadze około 20 kg. Odkąd Adam ma problemy z plecami i w szczególności po operacji lekarze zalecili mu aby nie podnosił ciężkich przedmiotów. Lekarze zalecili, że jego choroba może potrwać około 2 lat i przez ten okres Adam powinien unikać podnoszenia cięzkich przedmiotów. Mimo to lekarze oświadczyli, że Adam może wykonywać inne czynności, które nie wymagają podnoszenia ciężkich przedmiotów. W tym wypadku Adam może zostać zakwalifikowany jako osoba niepełnosprawna ponieważ:

• Ma fizyczne zaburzenia zdrowia– bóle i choroba pleców
• Zaburzenia te są znaczące – Adam miał operację i jest pod regularną opieką/kontrolą lekarzy
• Zaburzenia te są długotrwałe – lekarze zalecili aby Adam nie podnosił ciężkich rzeczy przez około dwa lata
• Zaburzenia te mają ujemne znaczenie na codzienne aktywności życiowe Adama – Adam ma problemy ze staniem przez dłuższy czas więc nie może gotować na stojąco. Musi siadać przy ubieraniu się. Nie może uprawiać sportów jak wcześniej. Nie może grać z synem w piłkę.

W takim wypadku Adam powinien poinformować pracodawcę, że jest osobą niepełnosprawną. Dobrą praktyką jest zgłoszenie tego na piśmie ponieważ ustne zgłoszenie może być trudne do udowodnienia, że w ogóle nastąpiło. Od momentu kiedy pracodawca ma takie informacje ma obowiązek przeprowadzić wywiad z takim pracownikiem i dostosować warunki pracy do jego kondycji zdrowia.

Sekcja 20 Aktu o Równouprawnieniu z 2010 (Equality Act 2010) roku jasno określa jakie modyfikacje pracodawca powinien zapewnić:

1.Jeśli warunek, kryterium lub praktyka stawia osobę niepełnosprawną w znaczącej niekorzystnej sytuacji w porównaniu z osobą zdrową to pracodawca musi podjąć rozsądne kroki do uniknięcia tej niekorzystnej sytuacji

2.Jeśli jakiś fizyczny element stawia osobę niepełnosprawną w znaczącej niekorzystnej sytuacji w porównaniu  z osobą zdrową to pracodawca musi podjąć rozsądne kroki do uniknięcia tego fizycznego elementu

3.Jeśli osoba niepełnosprawna zostałaby postawiona w gorszej sytuacji od soby zdrowej poprzez brak wspomagającego sprzętu to pracodawca musi podjąć rozsądne kroki do zapewnienia takiego sprzętuAdam wie, że w magazynie jest inny dział gdzie pracownicy przylepiają nalepki na pódełka siedząc na krzesłach. W tym przypadku Adam może poprosić pracodawcę o przeniesienie na ten właśnie dział aby uniknąć podnoszenia ciężkich przedmiotów. Takie przeniesienie byłoby rozsądne i nie wymaga od pracodawny sporych nakładów finansowych lub w zasadzie nie wymaga żadnych nakładów finansowych.

Sekcja 21 Aktu o Równouprawnieniu z 2010 roku (Equality Act 2010) definiuje zaniedbanie i brak wprowadzenia rosądnych modyfikacji jako formę dyskryminacji i w związku z tym wniosek o pozew może być wystosowany do Sądu Pracy o odszkodowanie lub zadośćuczynienie.Na dodatek jeśli uszczerbek na zdrowiu nastąpił poprzez wykonywanie czynności w pracy to jest możliwość starania się o odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu od tego pracodawcy.Niektóre prace mogą powodować tzw. Choroby zawodowe, za które można otrzymać odszkodowanie.Podsumowanie:

• Jeśli jesteś chory zawsze sprawdź czy twoja choroba kwalifikuje się jako niepełnosprawność
• Jeśli tak to poinformuj o tym pisemnie pracodawcę. Dobrą praktyką jest zrobienie tego na piśmie oraz zatrzymanie kopii tego listu dla własnych referencji
• Możesz przypomnieć pracodawcy, że jest jego obowiązkiem dostosowanie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej
• Pracodawca nie ma prawa przenosić żadnych kosztów z tym związanych na pracownika
• Jeśli pracodawca nie poweźmie rozsądnych kroków lub zwolni pracownika z powodu niepełnosprawności to może być złożony przeciwko takiemu pracodawcy wniosek w Sądzie Pracy