Z przyjemnością witamy ponownie naszą autorkę gościnną Marie Scott, mającą przeszkolenie w Poznawczej Terapii Behawioralnej. Podzieli się ona z nami swoją opinią na temat kontroli stresu związanego z pracą.
Bardzo niewiele jest zawodów, w których w pewnym stopniu nie doświadczymy prędzej czy później stresu; można by w zasadzie rzec, że stanowi on nieodłączną część samego życia. Odczuwanie w pewnym stopniu presji może być czymś pozytywnym, dodając zarówno motywacji, jak i energii, a na niektórych stanowiskach jest to praktycznie nieuniknione. Weźmy na ten przykład życie zawodowe sanitariusza, pod ciągłą presją nieznajomości sytuacji, w jaką trzeba będzie akurat wkroczyć, podejmując przy tym w ułamku sekundy decyzje w sprawach życia i śmierci – to wszystko składa się na napiętą sytuację, w której adrenalina nieustannie krąży po ciele. Odczuwanie w pewnym stopniu presji w związku z nieuniknionymi wymogami swej pracy nie jest jednak tym samym, co doświadczanie szkodliwych efektów stresu w miejscu pracy.
Zanim omówimy, co można zrobić w sprawie stresu w miejscu pracy, zacznijmy od określenia, czym tak naprawdę jest stres w miejscu pracy. Jak już wspomnieliśmy, wiele zawodów niesie ze sobą pewną presję – czy to presja osiągnięcia wyników w sprzedaży lub produkcji, czy też wymóg wykonania sporej pracy w krótkim okresie czasu – i samo w sobie nie jest to problemem.
Niektórzy świetnie sobie radzą w takich warunkach, zaś doświadczanie presji to nie to samo, co doświadczanie stresu. Presja potrafi nas ożywić i zmotywować nas, pomóc nam osiągnąć nasze cele i sięgać dalej, niż nam się zdawało, że potrafimy. Gdy jednak presja ta stanie się dla nas zbyt ciężka i staniemy się nią przytłoczeni, może się ona przekształcić w stres. Dyrekcja ds. Zdrowia i Bezpieczeństwa (HSE), organ rządowy mający na celu dbanie o bezpieczeństwo pracowników, określa stres w miejscu pracy jako “Negatywną reakcję na nadmiarową presję lub inne typy wymogów stawianych w miejscu pracy”. Uważam, iż kluczowe są tutaj określenia “nadmiarowa presja” i “negatywna reakcja”. Pewna doza presji jest czymś pozytywnym, dodaje nam motywacji i zapobiega nudzeniu się, ale większa presja, której nie jesteśmy w stanie udźwignąć, prowadzi do stresu – stanu, w którym nasz organizm szykuje się na atak, uruchamiając reakcję ‘walki lub ucieczki’, wiodąc do wielu problemów fizycznych i emocjonalnych. Do objawów stresu należą (między innymi) niepokój, problemy z trawieniem, napięciowe bóle głowy, nieregularne tętno, bezsenność i zaburzenia nastroju. Przedłużony stres w miejscu pracy może prowadzić zarówno do chorób psychicznych, jak i fizycznych.
Jeśli cierpisz z powodu stresu w miejscu pracy, możesz spróbować wielu rzeczy w celu zminimalizowania jego wpływu na Ciebie. W zależności od charakteru Twej pracy, możesz mieć możliwość przeorganizowania swego życia zawodowego tak, aby usunąć bądź zminimalizować te elementy, które wywołują u Ciebie stres. Czasem nasze własne zachowanie i metody pracy potęgują nasz stres – być może nasze zarządzanie czasem lub umiejętności organizacyjne są kiepskie, przez co czujemy się zabiegani i pod presją. Może nasza tendencja do zostawiania wszystkiego na ostatnią minutę, w przekonaniu, iż presja zbliżającego się terminu motywuje nas do lepszej pracy, działa tak naprawdę na naszą niekorzyść, gdyż czujemy się przez to niczym w ciągłym wyścigu z czasem.
Jeśli jesteś w stanie spojrzeć obiektywnie na swe życie zawodowe, może Ci się udać samodzielnie zidentyfikować te szkodliwe dla siebie zachowania i podjąć 
praktyczne kroki, by zastąpić je bardziej pożytecznym zachowaniem. Tym z Was, którzy nie są w stanie dokonać tego samodzielnie, może w tym pomóc CBT (Cognitive Behavioural Therapy – Poznawcza Terapia Behawioralna) poprzez pomoc w zidentyfikowaniu myśli i zachowań zwiększających doświadczany stres i odnalezieniu sposobów na zmianę tych myśli i zachowań na takie, które są bardziej pożyteczne. Techniki relaksacyjne, medytacja i samoświadomość również mogą być korzystne dla tych, którzy mają trudności z radzeniem sobie z ciężarem emocjonalnym stresu w miejscu pracy poprzez naukę nowych sposobów na radzenie sobie z odczuwaną presją.
Rzecz jasna możemy doświadczać stresu w wielu aspektach naszego życia, jak nasze związki czy też finanse osobiste, ale stres w miejscu pracy może być szczególnie szkodliwy ze względu na naszą bezradność i brak kontroli nad nim. Omówione właśnie przeze mnie techniki mogą być dla wielu przydatne, lecz pewne przyczyny stresu w miejscu pracy są poza naszą kontrolą. Źle zaprojektowane miejsce pracy, nierealistycznie wysokie cele, niekompetentne kierownictwo lub mobbing, a także wiele innych, powodują stres związany z pracą, i żadne techniki oddychania czy kursy zarządzania czasem nie pomogą w takich sytuacjach. Wracając do HSE, twierdzą oni, iż do obowiązku pracodawcy należy zapewnić bezpieczne miejsce pracy i nie chodzi tu tylko o bezpieczeństwo przez szkodami fizycznymi, nakłada to również na pracodawcę obowiązek zadbania o ochronę przed szkodami psychicznymi w miejscu pracy – co obejmuje również zagwarantowanie, iż nie cierpisz z powodu przedłużonego stresu w miejscu pracy lub jakiejkolwiek formy dyskryminacji czy mobbingu. Twój pracodawca jest prawnie zobowiązany oszacować ryzyko dla Twojego zdrowia płynące ze stresu w pracy i podjąć kroki celem wdrożenia środków minimalizujących owe ryzyko. Twoim pierwszym krokiem jako pracownika jest omówić te problemy ze swym pracodawcą, jeśli jednak czujesz, że nie jesteś traktowany poważnie lub Twoje obawy nie są przyjmowane do wiadomości, masz prawo podjąć kroki w celu chronienia się przed szkodą. Przedłużony stres w dowolnej strefie życia może potencjalnie dokonać sporych szkód w Twoim zdrowiu fizycznym i psychicznym, a Ty masz prawo podjąć kroki w celu obrony przed tym.
Jak widzimy, istnieje wiele kroków, jakie możesz podjąć, by chronić siebie w przypadku cierpienia na stres związany z pracą – czy to techniki samopomocy, terapie w stylu CBT, czy też podjęcie kroków nakładających na pracodawcę odpowiedzialność za poważne potraktowanie Twojego zdrowia fizycznego i psychicznego w pracy. Ponieważ stres związany z pracą może sprawić, iż czujemy się, jakbyśmy wcale nie mieli kontroli nad naszym życiem, czasem może nam dodać sił podjęcie tego pierwszego kroku, gdyż pomaga nam to poczuć, że z powrotem przejmujemy kontrolę nad swoim życiem. Większość z nas musi pracować, by przeżyć – by opłacić rachunki i zaspokoić podstawowe (a może nawet i te luksusowe) potrzeby – nie oznacza to jednak, że powinniśmy znosić nieakceptowalny poziom stresu w miejscu pracy kosztem własnego zdrowia.
